-
يكشنبه, ۱۵ فروردين ۱۴۰۰، ۱۰:۰۶ ق.ظ
-
۱۵۸۷
کتاب حاضر، از جمله معتبرترین مراجع در سناریونویسی است، که در نوع کتاب‌های سناریونویسی، به آن ارجاع می‌شـود. نویـسنده ایـن کتـاب یکـی از آینده‌پژوهان صاحب نام و مجریان حرفه‌ای سناریوسازی است.
با افزایش نرخ تغییرات و دگرگونی ها در سال های دهه ی 1970، دیگر روش های برنامه ریـزی کـه بـر پیشبینی آینده استوار بودند، جوابگوی نیاز سازمان ها نبودند. از آن زمان به بعد، سایه ی سـنگین عـدم قطعیت آینده، چنان وضعی به وجود آورده است که دیگر پیشبینی آینده غیرممکن به نظر می آید. عدم توانایی در پیشبینی دقیق آینده و انفعال ناشی از آن و همچنین پیچیدگی ناشی از نرخ رو بـه فزونـی تغییرات که نیازمند پردازش حجم انبوهی از اطلاعات است، باعث شد تا محققان برای رهـایی از ایـن مصایب برنامه ریزی، به دنبال روش های تفریحی باشند. روش برنامه ریزی بر پایه سـناریوها کـه در آن آینده های بدیل و متعدد به صورت سناریو تشریح شده و تـصمیم هـای راهبـردی پـیش روی یـک سازمان در هر کدام از آنها به آزمون کشیده می شود، در واقع، یکی از پرطرفدارترین روش هایی اسـت که در جواب نیاز فوق به وجود آمد. برنامه ریزی بر پایه سناریوها، فرایند ساختار یافتـه ای بـرای تفکـر درباره آینده غیرقابل شناخت است. برنامه ریزی بر پایـه سـناریوها بـه مـدیران اجرایـی توانـایی تجربه آینده های مختلف و بدیل را در فضای آرام اتاق جلسات و نه در فـضاهای بحرانـی و تعیـین اولویت های موارد اضطراری می دهد. زمانی که شما آینده های بدیل و متفاوت را به صورت سناریوهای بسیار آشکار تجربه کنید، در مقابل وقوع هر کدام از آنها آمادگی بیشتری دارید. از این موضـوع بهتـر اینکه اگر شما محدوده و گستره ای از آینده های متفاوت و بدیل را تصور کرده باشید، مـیتوانیـد سـیر حوادث را تا جایی که در حیطه اراده شما است، به سمت سناریوی مرجح خود سوق دهید.
روش تدوین سناریوها در این رهیافت (منظق شهودی) دارای هشت گام کلیدی بوده که عبارتند از:
1. شناسایی موضوع یا تصمیم اصلی
a. گفت و گو و مصاحبه
2. شناسایی عوامل و عناصر کلیدی در محیط منطقه‌ای
a. عواملی که بیشترین تاثیرات مستقیم را در پیامدهای تصمیمات شناخته شده دارند
b. موفقیت یا ناکامی
c. هدف، فهم تحلیلی از تصمیم یا موضوع پروژه
3. شناسایی نیروهای کلیدی محیطی و پیشران‌های تغییرات
a. روندهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، تکنولوژی و زیست محیطی
b. روندهای اصلی و رویدادهای تغییردهنده روندها
4. تحلیل و طبقه‌بندی نیروهای کلیدی محیطی بر اساس دو عاملیت «اهمیت» آنها و «عدم قطعیت» آنها
5. منطق‌دهی به سناریوها
a. در عمل خیلی از آینده‌ها می‌توانند رخ دهند ولی تنها چند سناریو می‌توانند در جزئیات کامل توسعه یابند.
b. اهمیت بالا و عدم قطعیت بالا باعث تمایز بین سناریوها می‌شود.
6. پربار کردن سناریوها
a. بازگشت به قدم‌های دو و سه
7. مضامین
a. تصمیم مورد نظر در هر کدام از سناریوها چطور به نظر می‌رسد؟ چه مشکلاتی آشکار می‌شود؟
b. آیا تصمیم یا راهبرد تدوین شده در تمامی سناریوها پابرجاست یا تنها در یک یا دو سناریو خوب به نظر می‌رسد؟
c. مشخص شدن ریسک بالا
8. انتخاب شاخص‌ها و علائم راهنما
a. چه نیروها و عوامل کلیدی نیازمند پایش می‌باشد؟
b. چه موضوع خاصی نیازمند برنامه‌ریزی حساس و بحرانی تشخیص داده می‌شود؟
c. چه موضوعات حساس و مهمی در سناریوها مشخص شده است؟
d. چه تهدیدات و فرصت‌هایی در هر کدام از سناریوها نهفته است؟
مؤلف: پیتر شوارتس
ناشر: موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی
مترجم: عزیز علیزاده
ویراستاران: مسعود منزوی، عبدالمجید کرامت‌زاده، حمید راهنما
